Abstract
The process of globalization and international economic and financial crises significantly influence developing countries such as Turkey and, specifically the banking sector constituting the largest part of the financial sector in these countries. There is no doubt that this fact stems from present structural problems of banking sector as well as several economic reasons. The developments in international financial markets reveal that a structural reform in the Turkish banking system is necessary as in other developing countries. Considering the globalization in financial markets, the determination of Turkey to join the European Union (EU), and recent arrangements offered by institutions such as lnternational Payments Bank, it is necessary that risk management techniques are adopted and practiced widely by the banks in Turkish banking sector which will inevitably integrate with international markets in the long run. In the present day, the main reasons for banks to focus on risk management are great changes in geographıic conditions at working places and in product variety; a high degree of competition inside and outside the sector; the increasing complexity of the institution and activities: the rapid development of technology; and the lack of educated and well-endowed staff. One of the best solutions proposed by modern theory of management is risk management. Risk management approach relates yield, capital and risk, finds an optimum equilibrium among these variables. An alternative risk determination model for the risks in Turkish banking sector was developed, applying the factor analysis in bank groups in the Turkish banking sector each period for December 2002-September 2006. Factor scores, which are weighted with eigenvalue, have constituted for each period and banking group and all banks are ranked by these scores. According to these ranking results, Privately-owned deposit banks witlh Development and investment banks have been condensation top of the rows in ranking.

Key words: Risk Management, Banking, Multivariate Statistical Analysis, Factor Analysis, Risk Ranking, Performance Evaluation

---

TÜRKİYE BANKACILIK SEKTÖRÜ İÇİN ALTERNATİF BİR RİSK DERECELENDiRME MODELİ

Ozet
Dünyada yaşanan küreselleşme süreci, bir ülkeden bir diğerine sıçrayan ekonomik ve mali krizlerden en fazla Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeleri, özellikle de bu ülkelerin mali sektörü içinde en büyük paya sahip olan bankacılık sektörünü etkilemektedir. Bu durum hiç şüphesiz birçok ekonomik nedenin yanı sıra, bankacılığın mevcut yapısal sorunlarından kaynaklanmaktadır. Uluslararası finans piyasalarında meydana gelen gelişmeler, Türkiye bankacılık sektöründe de diğer gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi yapısal bir değişikliğe gitmenin zorunlu olduğunu işaret etmiştir. Finans piyasalarındaki küreselleşme, Türkiye\'nin Avrupa Birliği\'ne katılma konusundaki kararlılığı, Uluslararası Ödemeler Bankası gibi kurumlar tarafından önerilen yeni düzenlemeler de göz önüne alındığında, uluslararası piyasalar ile bütünleşmesi kaçınılmaz olan Türkiye bankacılık sektöründe risk yönetimi uygulamalarının yerleştirilmesi bir zorunluluk olarak ortaya çıkmaktadır. Günümüzde bankaların risk yönetimine odaklanmalarının başlıca sebepleri; iş ortamlarındaki coğrafi koşullarda ve ürün çeşitliliği konularındaki büyük değişiklikler. sektör içinde ve dışındaki yüksek rekabet, kurumun ve işlerin karmaşık bir hal alması, teknolojinin çok hızlı ilerlemesi, konusunda eğitilmiş donanımlı personel eksikliği şeklinde sıralanabilir. Modern işletme teorisininı ulaştığı en kapsamlı çözümlerden bir tanesi risk yönetimidir. Çünkü risk yönetimi getiri, sermaye ve riski ilişkilendiren; bunlarını arasında en uygun dengeyi kuran bir yaklaşımdır. Araştırmada Türkiye bankacılık sektöründeki risklerin belirlenmesine yönelik bir alternatif risk belirleme modeli geliştirilerek, Türkiye bankacılık sektörü içinde yer alan banka gruplarına 2002/Aralık - 2006/Eylül dönemleri için avrı ayrı faktör analizi uygulanmıştır. Her bir banka grubunun her bir inceleme dönemi için faktör skorları, özdeğerleri ile ağırlıklandırılarak genel faktör değerleri oluşturulmuş ve tüm bankalar bu değere göre sıralanmışlardır. Bu sıralamanın sonuçlarına göre, özel sermayeli ticari bankalar grubu ile mevduat kabul etmeyen bankalar grubu sıralamada üst sıralarda yoğunlaşmışlardır.

Anahtar Kelimeler: Risk Yönetimi, Bankacılık, Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz, Faktör Analizi, Risk Derecelendirme, Performans Değerlendirme.