Abstract
As competition authorities increasingly adopt empirical tools to identify and investigate anti-competitive behaviour, the need for reliable and complementary screening methods has become more pronounced. Traditional methods of cartel detection such as leniency applications or whistleblower reports remain vital but exhibiting decreasing trend and are often limited by their dependence on voluntary cooperation or circumstantial evidence. The economic literature demonstrates that cartels typically generate structural instability in key market parameters such as prices, market shares, costs, and markups. These distortions, when analysed through time-series econometrics, can reveal statistically significant shifts that correspond to the formation or breakdown of collusive agreements. This study positions structural break unit root tests, specifically the Zivot-Andrews and Lee-Strazicich tests as valuable tools within a broader toolkit for competition enforcement. Their capacity to endogenously identify breakpoints provides a nuanced method for dating cartel behaviour, which is often challenging due to its covert nature. The methodology is particularly useful when authorities seek to delineate the period of collusion ex post, or to strengthen the plausibility of cartel activity through observable market outcomes. By detecting statistically significant breaks in market variables, these tests can direct further investigation or bolster the evidentiary foundation in legal proceedings. This paper applies these tests to a known cartel case in Turkey and finds that the methods yield meaningful, reliable, and temporally informative results. In doing so, it illustrates how structural break tests, when applied with methodological care and contextual awareness, can provide a delicate yet robust layer of empirical support in the detection and dating of collusion. This makes them not only analytically relevant but also practically useful for enforcement agencies striving for rigorous and fair competition policy implementation.
Key words: Cartel screening, Competition law, Competition economics, Unit root tests with structural break. JEL Codes: L41, K21, C22.
Destekleyici Bir Kartel Tarama Tekniği Olarak Yapısal Kırılmalı Birim Kök Testleri
Ozet
Günümüzde, rekabet otoritelerinin rekabet karşıtı davranışları tespit etmek ve soruşturmak amacıyla ampirik araçlara giderek daha fazla başvurmaya başlamasıyla birlikte, güvenilir, isabetli ve tamamlayıcı tarama yöntemlerine duyulan ihtiyaç da giderek daha da belirginleşmektedir. İhbar mekanizmaları ve pişmanlık başvuruları gibi geleneksel kartel tespit yöntemleri hâlâ önemli olmakla birlikte, bu araçların etkinliği tazminat davaları ve gelişen teknolojik imkanlar çerçevesinde sınırlı kalmakta ve zamanla azalan bir eğilim sergilemektedir. İktisat literatürü, kartellerin piyasada; fiyatlar, pazar payları, maliyetler ve kâr marjları gibi temel parametrelerde yapısal istikrarsızlıklara yol açtığını ortaya koymaktadır. Bu tür bozulmalar, zaman serisi ekonometrisi çerçevesinde analiz edildiğinde, işbirlikçi davranışların oluşumu veya sona ermesine yönelik istatistiksel olarak anlamlı doneleri göz önüne serebilmektedir. Bu çalışma, yapısal kırılmalı birim kök testlerini –özellikle Zivot-Andrews ve Lee-Strazicich testlerini– rekabet iktisadı uygulamalarında kullanılabilecek daha geniş bir analitik araç setinin parçası olarak konumlandırmaktadır. Bu testlerin, kırılma noktalarını içsel olarak (endojen biçimde) tahmin etme yetisi, genellikle gizli (örtük) biçimde gerçekleşen kartel davranışlarının zamanlamasını belirlemede hassas ancak güçlü ve basit bir yöntem sunmaktadır. Söz konusu yöntem, özellikle rekabet otoritelerinin geçmişe dönük olarak bir kartelin faaliyette bulunduğu dönemi sınırlandırmak istediği ya da piyasadaki gözlemlenebilir çıktılar aracılığıyla rekabet karşıtı davranışın olasılığını güçlendirmeyi amaçladığı durumlarda daha da önem kazanmaktadır. Piyasa değişkenlerinde istatistiksel olarak anlamlı kırılmaların saptanması, bu testlerin hem daha ileri düzeyde araştırmalara yön vermesini hem de hukuki süreçlerdeki delil altyapısını güçlendirmesini mümkün kılmaktadır. Bu çalışma, söz konusu yapısal kırılmalı testleri Türkiye’de tespit edilmiş bir kartel vakasına uygulamakta ve yöntemin zamansal olarak anlamlı, güvenilir ve açıklayıcı çıktılar verdiğini ortaya koymaktadır. Böylece, yapısal kırılma testlerinin metodolojik titizlik ve bağlamsal farkındalıkla uygulandığında, kartelin tespiti ve tarihlendirilmesine yönelik hassas ancak sağlam bir ampirik destek sağlayabileceği gösterilmektedir. Bu özellikleriyle, testler yalnızca analitik açıdan değil, aynı zamanda uygulayıcı kurumlar için pratik olarak da fayda sağlayabilecek nitelikte olup rekabet politikalarının daha etkin ve adil bir şekilde yürütülmesine katkı sunma potansiyeli taşımaktadır.
Anahtar Kelimeler: Kartel tarama, Rekabet hukuku, Rekabet iktisadı, Yapısal kırılmalı birim kök testleri. JEL Kodları: L41, K21, C22.